Σάββατο 21 Μαΐου 2011

Διαλεκτική εικονικού και πραγματικού



ΤΟ  ΕΙΚΟΝΙΚΟ  ΚΑΙ  ΤΟ  ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟ


Ι. Εισαγωγικές παρατηρήσεις

1. Ανάμεσα στο εικονικό και το πραγματικό φαίνεται, εκ πρώτης  όψεως, να υπάρχει                       αντίθεση. Το πρώτο τείνει να υποκαταστήσει το δεύτερο, ως το σημείο να το εξαφανίσει.

2. Το εικονικό, ιδωμένο βαθύτερα, παράγεται όπως και το πραγματικό. Αυτό είναι το κοινό τους γνώρισμα, με βάση το οποίο μπορεί να ισχυρισθεί κανείς ότι και το πραγματικό είναι μια μορφή προσομοίωσης.

3. Η κυριαρχία του εικονικού σήμερα δεν σημαίνει απλώς συσκότιση της πραγματικότητας, παρά τον πλήρη έλεγχό της από την τεχνολογία και την υπολογιστική σκέψη. Όλα πλέον γίνονται αντικείμενα διαχείρισης, μαζί και η ουσία του ανθρώπου. Είναι μοιραίο λοιπόν για την εξέλιξη του ανθρώπου ως μοναδικότητας και ως ανθρωπότητας να καλείται να  συμβιώσει με την προσ-ομοίωση του εαυτού, δηλαδή με την ανεστιότητά του; Είναι στο βαθμό που ο ίδιος παραδίδεται, χωρίς αντί-σταση, σε τούτο το ανέστιο Είναι του, δεν είναι ενόσω σκέπτεται αυτό και ενεργεί για λογαριασμό του.

                                ΙΙ. Κείμενα


1.  «Το εικονικό μας σκέφτεται: δεν υπάρχει πια ανάγκη για ένα υποκείμενο της σκέψης, για ένα υποκείμενο της δράσης, όλα συμβαίνουν δια μέσου τεχνολογικών διαμεσολαβήσεων. Αλλά το εικονικό είναι, άραγε, αυτό που βάζει οριστικά τέλος σε έναν κόσμο του πραγματικού και του παιχνιδιού, ή μήπως αποτελεί μέρος ενός πειραματισμού με τον οποίο παίζουμε; Μήπως δεν παίζουμε την κωμωδία του εικονικού, με μια υποψία ειρωνείας, όπως στην κωμωδία της εξουσίας; Αυτή η τεράστια εγκατάσταση της εικονικότητας, αυτή η παράσταση με την καλλιτεχνική έννοια, δεν είναι, κατά βάθος, μια καινούργια σκηνή, στην οποία οι χειριστές έχουν αντικαταστήσει τους ηθοποιούς;» (Ζαν Μπωντριγιάρ).

2.      «Στο εικονικό, δεν τίθεται πια ζήτημα αξίας, τίθεται απλώς ζήτημα πληροφόρησης, υπολογισμού, ενός γενικευμένου λογαριασμού, στον οποίο τα αποτελέσματα πραγματικού εξαφανίζονται. Το εικονικό θα ήταν αληθινά ο ορίζοντας του πραγματικού […]. Υπάρχει σήμερα μια πραγματική σαγήνη με το εικονικό και όλες του τις τεχνολογίες. Αν είναι αληθινά ένας τρόπος εξαφάνισης, αυτό θα ήταν μια επιλογή –σκοτεινή αλλά εκούσια– του ίδιου του είδους: να κλωνοποιήσει σώμα και αγαθά του σε ένα άλλο σύμπαν, να εξαφανιστεί ως ανθρώπινο είδος με την κυριολεκτική έννοια για να διαιωνιστεί σε ένα τεχνητό είδος που θα έχει ιδιότητες πιο τελεστικές, πολύ πιο διεργασιακές.» (Ζαν Μπωντριγιάρ).