Τετάρτη 25 Μαΐου 2011

L. Wittgenstein: Tractatus Logico-Philosophicus


W I T T G E N S T E I N
Tractatus  LogicoPhilosophicus
§1
Εισαγωγικές παρατηρήσεις
  1. Με την ερμηνεία ενός πρώτου μέρους του Tractatus  LogicoPhilosophicus εγκαινιάζεται μια προσπάθεια ερμηνευτικής παρουσίασης των βασικών μερών αυτού του τόσο σημαντικού έργου όχι μόνο του Βιτγκενστάιν, αλλά και ολόκληρης της φιλοσοφίας. Η ερμηνευτική παρουσίαση θα περιλαμβάνει συγκεκριμένες ενότητες του έργου και με συγκεκριμένες εκάστοτε αναρτήσεις.
2. Στο παρόν έργο, ο Βιτγκενστάιν επιχειρεί, με ρητό και σαφή λόγο, να προσδιορίσει τα όρια του νοήματος που μπορεί να αρθρώσει η γλώσσα. Πέραν αυτού του σαφώς διαρθρωμένου νοήματος δεν υπάρχει τίποτε άλλο παρά μόνο η ανοησία. Η θεμελιώδης αρχή αυτού του βιβλίου συμπυκνώνεται στην περιώνυμη πρότασή του (7): «για όσα δεν μπορεί να μιλάει κανείς, για αυτά πρέπει να σωπαίνει».  
§2
                             Μετάφραση και ερμηνεία
Μέρος Ι
Αυτό που συμβαίνει:
1. Ο κόσμος είναι το καθετί που συμβαίνει.
·   Σχόλιο: η πρόταση αυτή στρέφεται άμεσα ενάντια στην πρώτη πρόταση από το έργο του Σοπενχάουερ ο κόσμος ως βούληση και ως παράσταση: «ο κόσμος είναι η παράστασή μου». Βλ. και Tractatus (5.64).
1.1 Ο κόσμος είναι η ολότητα των γεγονότων, όχι των πραγμάτων.
·    Σχόλιο: ο κόσμος είναι μια συνεκτική πολλαπλότητα και όχι κάτι σαν αιτία ή σαν  προέλευση, καταγωγή, πηγή, πρώτη αρχή. Άμεσος διαχωρισμός από την παραδοσιακή φιλοσοφία που κάνει λόγο για πρώτες αρχές. Αυτό που συμβαίνει λοιπόν είναι τα πολλά, τα γεγονότα, και ο κόσμος συνιστά την ολότητα των όσων συμβαίνουν, των γεγονότων, αρνητικών ή θετικών. Γιατί συνιστά την ολότητα των γεγονότων και όχι των πραγμάτων; Επειδή τα πράγματα απηχούν ονόματα,  συστατικά μέρη της πρότασης και όχι, όπως τα γεγονότα, την ύπαρξη ή μη ύπαρξη της κατάστασης πραγμάτων (Sachverhalte). Η ουσία των γεγονότων ερευνάται, κρίνεται, υπόκειται σε σκέψη με βάση την ουσία, το ουσιώδες νόημα της πρότασης. Παρόμοια, το προς απεικόνιση, η πραγματικότητα, έρχεται προς σκέψη δυνάμει της ουσίας της λογικής εικόνας. Αυτό που υπάρχει είναι τα σημεία της πρότασης (Satzzeichen), οι προτάσεις και τα γεγονότα. Ακριβώς επειδή υπάρχουν αυτά, μπορούμε να σκεφτούμε τον κόσμο και τα πράγματα. Τα γεγονότα, ως εκ τούτου, συνέχουν τα πράγματα, αποτελούν την ενδοσυνάφειά τους, ακριβώς όπως η πρόταση συνέχει τα ονόματα.
1.11 Ο κόσμος καθορίζεται από τα γεγονότα και από το ότι αυτά είναι όλα τα γεγονότα.
·   Σχόλιο: Ο κόσμος δεν είναι το συνεκτικό όλο, αυτός που συλ-λέγει τα γεγονότα, παρά η συμπερίληψη, η συγκεφαλαίωση των πολλαπλών συναφειών των πραγμάτων, των συναφειών δηλαδή που εκφράζουν τα γεγονότα. Με αυτό το νόημα, ο κόσμος προσδιορίζεται, καθορίζεται από τα γεγονότα, αποτελεί το συμπλήρωμα, το αλληλεξάρτημα ενός λογικού παραγώγου.
1.12 Γιατί η ολότητα των γεγονότων καθορίζει αυτό που συμβαίνει καθώς και καθετί που δεν συμβαίνει.
·   Σχόλιο: Αυτή η πρόταση διατυπώνεται ως διασάφηση της προηγούμενης πρότασης (1.11). Ως νόημα ή νοηματική πρόταση επέχει θέση επιχειρήματος, συναφώς παραπέμπει στην επόμενη πρόταση, της οποίας το νόημα νομιμοποιείται ως το τρίτο στοιχείο σε σχέση με την πρόταση και το γεγονός. 
1.13 Τα γεγονότα στο λογικό χώρο είναι ο κόσμος.
·    Σχόλιο: τι  είναι ο λογικός χώρος; Είναι το (λογικό) όριο των γεγονότων, αυτό που τα συγκροτεί και τα συνέχει υπό τη μορφή και το νοηματικό όλο του κόσμου. Το όλο, κατ’ αυτό το πνεύμα, είναι τα πολλά που οριοθετούνται ως αυτά που μπορούν ή δεν μπορούν να συμβούν. Ο λογικός χώρος, κατ’ επέκταση, κατανοείται ως το όριο, δυνάμει και εντός του οποίου το κάθε δυνατό εκδηλώνεται ή εκφράζεται ως δυνατότητα να συμβεί ή να μη συμβεί.
1.2 Ο κόσμος διαμελίζεται σε γεγονότα.
·   Σχόλιο: Τα γεγονότα υπάρχουν μέσα στο χώρο για τον εαυτό τους, ήτοι το ένα έξω από το άλλο. Αυτό το εκτός αλλήλων συνιστά το κοινό όριο των γεγονότων και συγχρόνως τον κόσμο ως διαμελίζειν.
1.21 Το ένα μπορεί να είναι ή να μην είναι το συμβάν και όλα τα υπόλοιπα να μένουν τα ίδια.
·    Σχόλιο: Εάν το ένα είναι αυτό που συμβαίνει ή δεν συμβαίνει, τότε είναι το συμβάν ή το μη συμβάν του κόσμου, που λαμβάνει χώρα μέσα στον κόσμο, αλλά δεν καθορίζεται απ’ αυτόν. Ο κόσμος διαμελίζεται μέσα σε αυτό που συμβαίνει: είναι τυχαίος.