Αισχύλος: το ιερό, το μοιραίο και το ηρωικό (1)

Αισχύλος

(περ. 525 - 456 π.Χ.)

Ήθος και γλώσσα

§1

     Ι. Ποιος είναι ο Αισχύλος; Είναι ο τραγικός ποιητής, με τον οποίο ξεκινά πραγματικά η αττική τραγωδία. Βέβαια, πριν από τον Αισχύλο, υπήρξε ο Φρύνιχος, που λογίζεται ο καθαυτό δημιουργός της ιστορικής τραγωδίας. Ως πρώτος επινοητής αυτού του είδους της ποίησης, ως ο διαμορφωτής της πρώιμης τραγωδίας αναφέρεται ο Θέσπις, για τον οποίο δεν γνωρίζουμε πολλά πράγματα. Ο Φρύνιχος ήταν, κι αυτός, ένας σπουδαίος ποιητής αλλά περισσότερο λυρικός παρά δραματικός, με την καθαυτό έννοια του όρου. Τέσσερα χρόνια μετά τη ναυμαχία της Σαλαμίνας παρουσίασε επί σκηνής τις Φοίνισσες. Σε τούτο το έργο παριστάνεται ο χορός να θρηνεί για την ήττα των Περσών. Αυτός ο χορός αποτελείται από τις μητέρες και τις γυναίκες των Φοινίκων ναυτών, που πολέμησαν ενάντια στους Έλληνες.

Τι είναι η Μεσαιωνική Φιλοσοφία;

Μεσαιωνική Φιλοσοφία: Θεωρία και πράξη

§1. Η φιλοσοφία εκείνης της περιόδου της ευρωπαϊκής ιστορίας, που βρίσκεται ανάμεσα στους αρχαίους και νέους χρόνους, ονομάστηκε μεσαιωνική φιλοσοφία, ή αλλιώς: φιλοσοφία των μέσων χρόνων ή μέσων αιώνων. Σχετικά με την ακριβή χρονική στιγμή έναρξής της οι απόψεις των ιστορικών ποικίλουν. Ορισμένοι υποστηρίζουν πως θα πρέπει να αρχίζει ευθύς με το κλείσιμο της Ακαδημίας των Αθηνών (529 μ.Χ.) από τον Ιουστινιανό. Αρκετοί άλλοι θεωρούν ως χρονικό σημείο έναρξής της το 800 μ.Χ. Είναι τότε που ο Καρλομάγνος ίδρυσε την λεγόμενη καρολίγγεια αυτοκρατορία, την πρώτη στη λατινογενή Δυτική Ευρώπη μετά την κατάλυση της πάλαι ποτέ κραταιάς δυτικής ρωμαϊκής αυτοκρατορίας. Αποτελεί ορόσημο αυτή η χρονική στιγμή, διότι επί βασιλείας του Καρλομάγνου έλαβε σάρκα και οστά μια πρωτόφαντη πολιτισμική και πνευματική ανάπτυξη μέσα στους κόλπους της καθολικής εκκλησίας. Υπ’ αυτούς τους ορίζοντες, η μεσαιωνική φιλοσοφία ενσάρκωνε  έναν αντίστοιχο μεσαιωνικό τρόπο σκέψης, ο οποίος δεν εξέφραζε ούτε κατά την πιο αρρωστημένη φαντασία

Τι είναι η αρχαία τραγωδία;

Αρχαία Ελληνική Τραγωδία:

Θεωρία και πράξη

§1. Η αρχαία τραγωδία αποτελεί κορυφαίο είδος της δραματικής ποίησης. Η τελευταία αναπτύχθηκε κυρίως κατά την κλασική εποχή και συμπίπτει με την ακμή της Αθηναϊκής δημοκρατίας. Είναι, εν πολλοίς, φυσική συνέχεια της επικής και της λυρικής ποίησης, θεμελιωδώς της χορικής ποίησης. Ονομάστηκε δραματική από το δράμα. Το τελευταίο είναι ένα θεατρικό-ποιητικό έργο που δεν απαγγέλλεται αλλά παρουσιάζεται στη σκηνή ως θέαμα μπροστά σε κοινό.  Η πολιτική δημοκρατία της Αθήνας και η παράσταση του θεατρικού έργου, γενικότερα το θέατρο, έχουν κοινό στοιχείο τον διάλογο. Στο θέατρο, ο διάλογος γίνεται ανάμεσα στους υποκριτές. Επίσης ανάμεσα στον Χορό και τους υποκριτές. Κατ’ αυτόν το διάλογο δημιουργούνται προϋποθέσεις ή παρέχονται δυνατότητες για να ακούγονται διαφορετικές γνώμες και να αναπτύσσεται  ένας πλουραλιστικός, κατά το δυνατό, προβληματισμός.

G. Hegel: πνεύμα και διαλεκτική

Γκέοργκ Χέγκελ

1770-1831

Διαλεκτική και ελευθερία σκέψης

§1

     Ι. Για να ανοιχτεί κανείς στον κόσμο της ελεύθερης σκέψης χρειάζεται πρώτα να προσδιορίζει: τι είναι σκέψη; Τι είναι λοιπόν σκέψη για τον Χέγκελ; Είναι η «Γνώση του καθολικού (Wissen des Allgemeinen)»[1]. Μια τέτοια Γνώση όμως δεν συμβαίνει ερήμην του ανθρώπου, αλλά μόνο στο δικό του πεδίο και από τον ίδιο: η Γνώση δηλαδή παραπέμπει στο ίδιο το Είναι του ανθρώπου ως συνείδηση (Bewußtsein), ως ενεργό, ατομικό, ζωντανό Εγώ που τελεί σε εσωτερικά διαλεκτική σχέση με την ιστορική του ύπαρξη, με την ιστορικότητα δηλαδή του Dasein του: αντικειμενικά είναι ο Εαυτός και το άλλως-Είναι του Εαυτού· ήτοι το αντι-κείμενο (Gegen-stand), το Πραγματικό  που κείτεται απέναντι στον Εαυτό και συνδέεται μαζί του –λιγότερο ή περισσότερο– έλλογα, δηλαδή με βάση τα ενδότερα κοινά νοήματα και δια-νοήματα.