Προσωκρατικοί: Θεωρία και πράξη
§1. Πρώτα-πρώτα πρόκειται για μια ονομασία, που καλύπτει την αρχική ιστορική φάση της ελληνικής φιλοσοφίας μέχρι την εποχή του Σωκράτη. Ως όρος ιστορικής εποχής, δεν παραπέμπει σε μια συστηματικά ομοιόμορφη δομή σκέψης, αλλά κυρίως σε μια εξαιρετικά διαφοροποιημένη και ποικιλόμορφη δομή, η οποία αποκτά μόνο έναν ορισμένο βαθμό σαφήνειας λόγω της σχεδόν παντελούς έλλειψης παραδοσιακών πρωτογενών πηγών. Η προσωκρατική φιλοσοφία δεν αναδύθηκε στην Αττική, στην καρδιά του ελληνικού στοχασμού, αλλά στις αποικίες της Μικράς Ασίας, της Κάτω Ιταλίας και της Θράκης, που ήταν πολιτιστικά ανώτερες από την πατρίδα εκείνη την εποχή. Η προσωκρατική σκέψη αφήνει πίσω της τη μορφή του μύθου και προσλαμβάνει βήμα προς βήμα μια μορφή εννοιολογικής σκέψης, που δεν ασχολείται πλέον με προσωποποιήσεις θεϊκών αρχέγονων όντων, αλλά αναζητεί μια πρώτη λογική αρχή, την αρχή όλων των όντων, γι' αυτό και αυτές οι απαρχές της ελληνικής σκέψης μπορούν να χαρακτηριστούν φυσική φιλοσοφία. Αυτή η αρχή θεωρήθηκε αρχικά ως υλική, π.χ. ως νερό στον Θαλή, ως αέρας στον Αναξιμένη, αλλά στη συνέχεια απέκτησε μια ολοένα και πιο αφηρημένη δομή, π.χ. ως άπειρο στον Αναξίμανδρο, ως αριθμός στον Πυθαγόρα, ως φωτιά στον Ηράκλειτο, ως το αδιαίρετο άτομο στον Δημόκριτο.