Kant: Κριτική Φιλοσοφία του Λόγου

 

IMMANUEL KANT

1724–1804  

Κριτική και Λόγος

[Κριτική του Καθαρού Λόγου: τι μπορώ να γνωρίζω;]

1. Κριτική: είναι βασικός όρος του Καντ και σχετίζεται με την κριτική του στάση για τη δυνατότητα της γνώσης και της μεταφυσικής. Τα κύρια κείμενα που διέπουν την απεικόνιση αυτής της στάσης του είναι οι πρόλογοι και οι εισαγωγές της πρώτης και της δεύτερης έκδοσης της Κριτικής του Καθαρού Λόγου μαζί με την §14 της πρώτης Κριτικής και η εισαγωγή μαζί με τις §§57-60, με τίτλο «Περί του καθορισμού των ορίων του καθαρού Λόγου», του έργου του: Προλεγόμενα  σε κάθε μελλοντική Μεταφυσική, ένα αξιόλογο έργο που δημοσίευσε ο Καντ μεταξύ της πρώτης και της δεύτερης έκδοσης της Κριτικής του Καθαρού Λόγου. Υπό τον όρο «κριτική» μπορεί κανείς να συσχετισθεί με το ώριμο έργο του Καντ που είναι γνωστό ως «κριτική φιλοσοφία». Αυτή η «κριτική φιλοσοφία» συνδέεται θεμελιωδώς με τις τρεις Κριτικές του: την Κριτική του Καθαρού Λόγου (1781- δεύτερη, εν μέρει αναθεωρημένη, έκδοση 1787), την Κριτική του Πρακτικού Λόγου (1788) και την Κριτική της Δύναμης της Κρίσης (1790).

Hegel: "Όλες οι αγελάδες δεν είναι μαύρες"

 

G. W. Fr.    H E G E L

1770–1831 

Φαινομενολογία του πνεύματος:

Πώς η Διαλεκτική αποσυνθέτει τον Δογματισμό & Φορμαλισμό;

§1

Ι. Ανάμεσα στα πιο σημαντικά επιτεύγματα του Χέγκελ είναι να σκέφτεται την ενεργό πραγματικότητα διαλεκτικά και αναλογικά να αποτιμά την εμπειρία στο σύνολό της. Τούτο του επιτρέπει να μην ασχολείται αποκλειστικά, όπως έκαναν πολλοί προγενέστεροί του φιλόσοφοι, με έναν ορισμένο και εν  πολλοίς περιορισμένο αριθμό αντικειμένων, ας πούμε με την ηθική, με την έννοια της υπόστασης, με τον θεό ως δημιουργό του σύμπαντος κ.λπ., αλλά να διανοίγεται σε όλα τα θέματα της αντικειμενικής πραγματικότητας, μηδέ εξαιρουμένων και τέτοιων, όπως το ηλιακό σύστημα, η φυσιολογία των φυτών, οι θεραπείες της τρέλας, η συμβολική φαντασία, ο ιουδαϊσμός,  η κινεζική θρησκεία κ.λπ. Όλα αυτά τα περιεχόμενα μελετώνται με διαλεκτικό τρόπο, δηλαδή μέσα από την εσωτερική κίνηση των κοινών αλλά και των αντιθετικών τους στοιχείων, και όχι με εκείνον της απαρίθμησης. Εξετάζονται στη συνολική τους δυναμική, ιστορική κοινωνική, πολιτική, πνευματική, και στις αμοιβαίες τους σχέσεις. Η βλέψη του Χέγκελ είναι να συλλάβει την εμπειρία διαλεκτικά ως μια αυτο-διαμορφωτική κίνηση, που μπορεί να προσδώσει στο υπάρχον βαθμιαία αντικειμενικότητα και αυτονομία (Objektivität und Autonomie).