ΠΛΑΤΩΝ ‒ ΧΑΪΝΤΕΓΚΕΡ
Φιλοσοφία και Αθεϊσμός
§1
Προκαταρκτικά
Κυριολεκτικά,
ο όρος άθεος σημαίνει χωρίς θεό. Για να κατανοήσουμε τις
διάφορες χρήσεις του στην πορεία της ιστορίας, θα πρέπει να σημειώσουμε ότι δεν
υπάρχει κανένα ρήμα, που να αποδίδει ακριβώς, άμεσα και μονολεκτικά αυτό τον
αρνητικό όρο. Ανάλογα με τα συμφραζόμενα, μπορεί να υπονοηθούν πολλά. Κάποιος μπαίνει
στον πειρασμό να χρησιμοποιήσει το ρήμα πιστεύω:
άθεος είναι αυτός που δεν πιστεύει στην ύπαρξη θεού ή θεών, αλλά μιλάει επίσης
για αθεϊστική θεωρία ή διδασκαλία, που υποδηλώνει το ρήμα αρνούμαι: μια θεωρία είναι αθεϊστική,
όταν αρνείται την ύπαρξη του θεού. Άλλες φορές, άθεος είναι αυτός που αρνείται
να σεβαστεί τους θεούς και να εκφράσει
την αφοσίωσή του σ’ αυτούς. Σε
ορισμένες περιπτώσεις, θα χρειαστεί να υπονοούμε ένα παθητικό ρήμα, ο άθεος
είναι τότε ένα ον εγκαταλελειμμένο από
τον θεό, ένα καταραμένο άτομο ή ακόμη και αντίπαλος της θρησκείας, ένας αντιθεϊστής. Το επίθετο άθεος, σε κάθε περίπτωση, μπορεί να
ισχύει για καθετί που στερείται θεού,
αποκλείεται από το ίδιο εκείνο το στοιχείο, που ιδρύει τη θρησκευτική
κοινότητα. Από το ανάλογο πλαίσιο εξαρτάται αν η αρνητική προφορά έχει μια διανοητική έννοια της δυσπιστίας ή μια
κοινωνική έννοια του αποκλεισμού.