Heidegger: Είναι και Χρόνος

 

Martin Heidegger

1889-1976

 

Ποια η σχέση του Sein με το Da-sein;

 

§1

Είναι γνωστό πως το πιο σημαντικό έργο της φιλοσοφικής δραστηριότητας του Χάιντεγκερ, ειδικά κατά την πρώτη περίοδο της σκέψης του, είναι το Είναι και Χρόνος. Πρόκειται για ένα περίπλοκο και με αυστηρή επιχειρηματολογία βιβλίο, που έχει ως τελικό σκοπό να ανατρέψει τη δυτική φιλοσοφική παράδοση, που εκκινεί από την ελληνική φιλοσοφική σκέψη (Πλάτων, Αριστοτέλης), διέρχεται μέσα από τον Καρτέσιο και φτάνει μέχρι σήμερα. Σύμφωνα με τον Χάιντεγκερ, το βασικό λάθος του Καρτέσιου, μεταξύ των άλλων, είναι ότι περιγράφει την οντολογία του κόσμου με όρους της έκτασης και της μαθηματικοποιημένης έννοιας του χώρου, όπως επίσης και άλλες έννοιες, π.χ. την έννοια της υπόστασης, με όρους της χωρικότητας (Είναι και Χρόνος §19 κ.εξ.). Η καρτεσιανή οντολογία του κόσμου οδηγεί σε

Nietzsche: "Να φιλοσοφούμε με το σφυρί"

 

Φρίντριχ Νίτσε

1844‒1900

 

Λυκόφως των Ειδώλων:

Τι σημαίνει να φιλοσοφούμε με το σφυρί

 

§1

 Ο τελευταίος χρόνος της διαύγειας του Νίτσε, το 1888, ήταν μια περίοδος έντονης πνευματικής παραγωγής. Κατά τη διάρκεια της κυοφορίας της υπόθεσης Βάγκνερ, που εμφανίστηκε στα μέσα Σεπτεμβρίου, ο Νίτσε πολλαπλασίασε τις βασικές του προσπάθειες και τα σχεδιαγράμματά του για ένα σπουδαίο έργο συνθετικής παρουσίασης της φιλοσοφίας του με τον τίτλο: Η βούληση για δύναμη. Μια απόπειρα μεταστοιχείωσης όλων των αξιών. Αυτό το έργο δεν θα δει ποτέ το φως της δημοσιότητας (παρά τις μετέπειτα απάτες και τα ψέματα της αδερφής του). Το παράτησε στις αρχές Σεπτεμβρίου για να δημοσιεύσει τη φιλοσοφία του «in nuce  (=εν συντομία), πάρα πολλά σε έναν μικρό χώρο» (επιστολή προς τον Peter Gast, 14 Οκτωβρίου 1888) και χρησιμοποίησε «αποσπάσματα» από το υλικό που ήδη είχε επεξεργαστεί για αυτό το σπουδαίο έργο. Αυτό θα είναι το βιβλίο που την πρώτη φορά θα φέρει τον τίτλο Ένας ψυχολόγος σε ώρα αργίας, το οποίο θα ξανατιτλοδοτήσει στις 27 Σεπτεμβρίου με την ονομασία: Το Λυκόφως των Ειδώλων. Ένα άλλο μέρος αυτού χρησιμοποιείται για ένα έργο που προβλέπει υπό τον τίτλο Ανατροπή και επαναθεμελίωση όλων των αξιών, το πρώτο βιβλίο του οποίου θα ήταν ο Αντίχριστος. Όπως και τα άλλα έργα της ίδιας περιόδου, το Λυκόφως των Ειδώλων με τον δικό του τρόπο είναι μια ευσύνοπτη και τέλεια παρουσίαση της φιλοσοφίας του Νίτσε. Ανήκει στα πιο συναρπαστικά αλλά και εξόχως πολεμικά έργα της τελευταίας περιόδου της ζωής του. Είναι που με το έργο αυτό προσδιορίζει τον εαυτό του ως αυτόν που φιλοσοφεί με το σφυρί. Γι’ αυτό   προσθέτει διαζευκτικά στον προαναφερθέντα τίτλο και τον ως άνω υπότιτλο ως επεξηγηματικό μάλλον για την πεμπτουσία του εν λόγω έργου.

Hegel: Πώς φιλοσοφείται το Απόλυτο στη ζωή μας;

 

Γκέοργκ Χέγκελ

1870–1831

 

                               Το Απόλυτο είναι η ενύπαρξή μας

 

§1

 Ουσιαστικό: Das Absolute. Επίθετο/επίρρημα: absolut. Ο Χέγκελ κάνει συχνή χρήση του επιθέτου: απόλυτος/η/ο και λιγότερο συχνά του ουσιαστικού: το Απόλυτο. Μια πρώτη γενική διαπίστωση για αμφότερες τις χρήσεις του όρου: παρατηρείται μεγάλη σύγχυση σχετικά με το τι είναι το Απόλυτο και με ποιο νόημα το χρησιμοποιεί ο Χέγκελ. Χρησιμοποιώντας το ως επίθετο το βρίσκουμε στις φράσεις, μεταξύ άλλων: απόλυτη Γνώση (absolutes Wissen), απόλυτη Ιδέα (absolute Idea), απόλυτο πνεύμα (absoluter Geist), απόλυτη ελευθερία (absolute Freiheit) κ.λπ. Ο Schelling εννοούσε το Απόλυτο ως μια αδιαφοροποίητη ταυτότητα, η οποία βρίσκεται εκείθεν κάθε διάκρισης υποκειμένου – αντικειμένου και οποιασδήποτε άλλης διάκρισης. Τουτέστιν, το Απόλυτο αποτελεί για τον Schelling μια υπερβατική ενότητα όλων των πραγμάτων. Ο Χέγκελ απορρίπτει αυτή τη σύλληψη του Απόλυτου. Γράφει χλευαστικά στη Φαινομενολογία του πνεύματος