Σάββατο 24 Ιουλίου 2021

Ξενοφάνης: πώς σκέπτονται οι άνθρωποι τον θεό και τον κόσμο;


 

Ξενοφάνης ο Κολοφώνιος

570–480 (περίπου)

 

Φιλοσοφική θεολογία και πρακτικός βίος

§1

Ποιος ήταν ο Ξενοφάνης; Ήταν ένας ποιητής-φιλόσοφος, ενταγμένος για την ιστορία της φιλοσοφίας στον κύκλο των Προσωκρατικών στοχαστών και δημιουργός ενός πλούσιου σε ιδέες έργου. Σύμφωνα με τον Jeager  είναι «ο θαρραλέος πρωταθλητής της αλήθειας», με το νόημα του πνευματικού αγώνα, με τον οποίο έθετε υπό ριζοσπαστική κριτική το σύνολο της μυθικής παράδοσης και κατά το πνεύμα αυτό εγκαινίασε τη φιλοσοφική συζήτηση για την έννοια της ενότητας του όντος. Έτσι οδηγήθηκε στην αμφισβήτηση εκείνης της εδραίας παράδοσης, που εκπροσωπούσε θεμελιωδώς ο Όμηρος αλλά και ο Ησίοδος. Αυτοί, κατά τον ίδιο, νομιμοποίησαν την ανθρώπινη κακία, καθώς απέδωσαν κάθε κακό του ανθρώπινου βίου στους θεούς:

Πέμπτη 15 Ιουλίου 2021

Αριστοτέλης: τι είναι μεταφυσική;


 

Αριστοτέλης

384-322 π.Χ.

 

Φιλοσοφία και Μεταφυσική

 

1. Ποια σχέση μπορεί να υπάρχει ανάμεσα στη φιλοσοφία και τη μεταφυσική; Πρόκειται για ένα ερώτημα, που πότε έμμεσα και πότε άμεσα απασχόλησε τη φιλοσοφική σκέψη από τη συστηματική της έναρξη, κυρίως από τον Πλάτωνα, έως και σήμερα.  Στην κορυφή όλων των μορφών της Γνώσης βρίσκεται η φιλοσοφία, την οποία ο Αριστοτέλης, ακολουθώντας τον Πλάτωνα, εννοεί ως φιλία της σοφίας, ήτοι ως έρευνα της σοφίας. Η αρχή της φιλοσοφίας είναι η απορία και ο θαυμασμός, καταπώς μας λέει ο Πλάτων στον Θεαίτητο (155d) και ο Αριστοτέλης στο έργο του Μετά τα φυσικά  (A, 2, 982b). Η φιλοσοφική απορία λοιπόν είναι η εκδήλωση της αγάπης για τη σοφία. Ποιο περιεχόμενο δίνει ο φιλόσοφος στην έννοια της σοφίας;

Σάββατο 3 Ιουλίου 2021

Πλάτων: Φιλοσοφία και Ζωή

 


Πλάτων

 

§1

 

Οι σωκρατικοί Διάλογοι του Πλάτωνος

 

Συμβαίνει συχνά να επισκιάζεται η πρωτοτυπία των πρώιμων διαλόγων του Πλάτωνος, των λεγόμενων σωκρατικών, από το μετέπειτα έργο του, αλλά και από το γεγονός ότι η αξία τους συνδέεται με συγκεκριμένα ερωτήματα και νοήματα, που τα όριά τους κινούνται συνήθως σε ιστορικά, κατά κάποιο τρόπο, δεδομένα. Πράγματι, ο Πλάτων, περισσότερο από κάθε άλλο σωκρατικό διανοητή ή συγγραφέα, επένδυσε τους  πιο πολλούς σωκρατικούς διαλόγους σε ένα ιστορικό πλαίσιο, ως τη βάση για τις πρώτες διαλεκτικές του αναζητήσεις. Αυτό που επιτυγχάνει, μεταξύ  άλλων, ο φιλόσοφος είναι να φιλοτεχνήσει, ευθύς εξαρχής, μια ισχυρή εικόνα διαλόγου ανάμεσα στον Σωκράτη και τους συνομιλητές του. Μια εικόνα, που εκκινεί από ένα διαλέγεσθαι, με κυρίαρχο πρόσωπο τον Σωκράτη, και αποβλέπει σε μια βήμα προς βήμα συγκρότηση της φιλοσοφικής ανα-σκόπησης ή φιλοσοφικού μεταστοχασμού της πλατωνικής σκέψης.