Ludwig Wittgenstein
1889–1951
Tractatus
Logico-Philosophicus
Η Γλώσσα
§1
Εισαγωγικά:
φιλοσοφία
και γλώσσα
Η
γλώσσα, στην περίπτωση του Βιτγκενστάιν, αποτελεί το κέντρο του φιλοσοφικού στοχασμού του. Αυτός
ο οξυδερκής νους κατορθώνει να δείξει ότι η γλώσσα δεν είναι μόνο το μέσο, με το οποίο εκφράζεται, αποτυπώνεται σε
λόγο, ήτοι σε προτασιακό λόγο, η
σκέψη, αλλά και το καθαυτό περιεχόμενο
της φιλοσοφίας· αλλά ποιας φιλοσοφίας; Εκείνης που εκπτύσσεται ως κριτική στη
γλώσσα. Μια τέτοια φιλοσοφία είναι και η βιτγκενσταϊνική φιλοσοφία.
§2
Κείμενο
‒ μετάφραση ‒σχολιασμός
4 Der Gedanke ist der sinnvolle Satz
Η σκέψη είναι η
πρόταση με νόημα.
Σχόλιο: Η
σκέψη βρίσκει έκφραση μέσα στην
πρόταση. Αυτή η έκφραση γίνεται αντιληπτή μέσα από τις αισθήσεις (3.1). Σε
τούτες καθίσταται αντιληπτό το προτασιακό σημείο, με το οποίο εκφράζεται η
σκέψη. Η πρόταση έτσι έχει ουσιώδη και συμπτωματικά γνωρίσματα (3.34). Αμφότερα
αυτά συνιστούν μαζί την αισθητική-συμβολική ύπαρξη (3.5) της πρωταρχικής
έκφρασης, που έχει τον χαρακτήρα της προβολής της κοσμο-εικόνας. Ως εκ τούτου,
η σκέψη είναι η πραγματική σκέψη ή η
πρόταση που έχει νόημα.
4.001 Die
Gesamtheit der Sätze ist die Sprache.
Η ολότητα των προτάσεων είναι η γλώσσα.
Σχόλιο:
Ι. Η γλώσσα
προσδιορίζεται από τις προτάσεις· αλλά ποιες προτάσεις; Από όλες τις προτάσεις:
παράλογες, με νόημα και με χωρίς νόημα. Πιο συγκεκριμένα, η γλώσσα, είναι η
δυνατότητα που ενέχει η εικόνα του κόσμου. Μια εικόνα του κόσμου στην
κοσμικότητά του αποτελείται από μια ολότητα αληθινών σκέψεων.
ΙΙ. Συνακόλουθα, η
γλώσσα είναι η ολότητα των προτάσεων με νόημα, ενώ οι χωρίς νόημα και οι
παράλογες προτάσεις δηλώνουν, ανάλογα με την περίπτωση αλλά και με το δικό τους
τρόπο, τα όρια της γλώσσας και του κόσμου. Και ό,τι άλλο εκάστοτε λέγεται,
έρχεται στο λόγο, δηλαδή εκφράζεται στην πρόταση ‒π.χ. ευχές, προσευχές, προσταγές
κ.λπ.‒ανήκει και αυτό στην ουσία της γλώσσας. Η ουσία όμως εδώ κατανοείται ως η
γλώσσα, που καθιστά δυνατό τον σκοπό μας: να
δούμε τον κόσμο σωστά.
