L u d w i g W i t t g e n s t e i n
1889–1951
Tractatus Logico – Philosophicus
(Συνέχεια)
Bild: Εικόνα
§1
Προ-κατανοήσεις
Γενική θεματική που μας απασχολεί εδώ και θα μας απασχολήσει και σε επόμενες ενασχολήσεις με τον Tractatus είναι:
Εικόνα και απεικόνιση
(Bild und Abbildung)
Τι είναι η εικόνα; Ο φιλόσοφος δεν περιορίζει το νόημα της συγκεκριμένης έννοιας στις κοινές παραστάσεις που έχουμε για την εικόνα: π.χ. ζωγραφική εικόνα, φωτογραφία, γλυπτά κ.α. ούτε τη συσχετίζει με την τρέχουσα λογική της εικονικής πραγματικότητας. Αφήνει το μάτι του να διεισδύσει λίγο βαθύτερα. Καθαρά, για λόγους προ-κατανόησης, μπορούμε να συνοψίσουμε τα εξής: 1. Συνδέει την εικόνα με την πραγματικότητα, όπου τα ίδια τα αντικείμενα παρουσιάζονται να φέρουν μέσα τους στοιχεία της εικόνας. 2. Τη συνάπτει με τα γεγονότα και την θεωρεί βασικό στοιχείο που φωτίζει τον συσχετισμό μεταξύ των πραγμάτων. 3. Της αναγνωρίζει τη δυνατότητα να αντικαθιστά μια περιγραφή. 4. Γενικώς η εικόνα ανήκει στο γεγονός ως λογική κατηγορία και απηχεί μια απεικονιστική σχέση, με μαθηματικής υφής απόχρωση.
§2
Κείμενο–σχολιασμός
2.1 Wir machen uns Bilder der Tatsachen :
Σχηματίζουμε εικόνες των γεγονότων.
Σχόλιο: Ο Wittgenstein έχει ήδη προσδιορίσει τον κόσμο ως ολότητα των γεγονότων (Tractatus 1.1). Εφόσον λοιπόν ο κόσμος είναι η ολότητα των γεγονότων, οι εικόνες των γεγονότων που σχηματίζουμε αποτελούν μέρος της εικόνας του κόσμου. Στη συνάφεια τούτη, καθώς ο κόσμος τεμαχίζεται σε γεγονότα (Tractatus 1.2), έτσι και η κοσμο–εικόνα [η εικόνα του κόσμου (das Welt–Bild)] τεμαχίζεται σε εικόνες. Η πράξη του σχηματίζειν, του κατασκευάζειν εικόνες, αυτό τούτο το Bilder–Machen, στη μοναδικότητα της ουσίας του, συνιστά το πεδίο, όπου εμείς καλλιεργούμε μια διαρκή και ενεργό σχέση με τον κόσμο. Πώς την κατανοεί όμως τούτη τη μοναδικότητα ο Wittgenstein; Ως Entwerfen: σχεδιάζειν. Το σχεδιάζειν την κοσμο–εικόνα, τη μια ή την άλλη εικόνα του κόσμου, ανεξάρτητα αν αυτή είναι αληθής ή ψευδής. Εάν άλλοι μεγάλοι διανοητές ανήγαγαν τη σχέση του ανθρώπου προς τον κόσμο: στην παραγωγική διαδικασία, όπως για παράδειγμα ο Μαρξ, ή στη δημιουργική πνοή, π.χ. Νίτσε, ή στο στοχάζεσθαι ποιητικά, π.χ. Χάιντεγκερ κ.λπ., ο Βιττγενστάιν ομιλεί για σχεδιάζειν κοσμο-εικόνες. Εδώ έγκειται η ουσία ή η φύση του ανθρώπου. Αλλά τούτο το σχεδιάζειν εννοείται ως σχηματισμός, παραγωγή, δημιουργία προτάσεων που παριστούν υλικές ιδιότητες. Αυτές έχουν νόημα, αυτές είναι η εικόνα των γεγονότων, το όνομα. Το όνομα όμως σημαίνει το αντικείμενο (3.203). Και στα αντικείμενα αναλύεται πλήρως ο κόσμος. Αυτά είναι η υπόστασή του. Στο Ημερολόγιό του γράφει ο φιλόσοφος: «Όλο μου το έργο έγκειται στην ερμηνεία της φύσης των προτάσεων, δηλαδή στον προσδιορισμό της φύσης όλων των γεγονότων, που εικόνες τους είναι οι προτάσεις».
